पो. डा. वार्ताहर : चांद्रयान 3 हे चांद्रयान 1 आणि चांद्रयान 2 च्या यशस्वी मोहिमांनंतर भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) ची आगामी चंद्र मोहीम आहे. भारताचा चंद्राचा शोध सुरू ठेवण्यासाठी, आणि त्याच्या पूर्व मोहिमेच्या यशावर आधारित याची निर्मिती डिझाइन केली आहे. येथे मिशनचे संक्षिप्त अवलोकन, त्याचे साधन भाग आणि त्यात समाविष्ट तंत्रज्ञानाची माहिती देत आहे.
1. उद्दिष्टे:
– चंद्राचा पृष्ठभाग, भूगर्भशास्त्र, खनिजशास्त्र आणि बाह्यमंडल यांचा अभ्यास करणे.
– चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवीय प्रदेशात पाण्याच्या बर्फाच्या अवस्थेची तपासणी करणे.
– चंद्राच्या उत्क्रांतीबद्दलची आपली समज वाढवणे आणि त्याचे पृथ्वीशी सबंध निर्धारित करणे.
2. ऑर्बिटर:
– चांद्रयान 3 स्पेसक्राफ्टमध्ये चांद्रयान 2 मध्ये वापरल्या गेलेल्या ऑर्बिटरप्रमाणेच एक ऑर्बिटर असेल.
– ऑर्बिटर चंद्राच्या कक्षेत राहील, चंद्राच्या पृष्ठभागावर लँडर आणि रोव्हरसाठी संपर्कास मदत करेल.
– तसेच बाहेरून चंद्राचा अभ्यास करण्यासाठी वैज्ञानिक उपकरणे देखील असतील.
3. लँडर:
– चंद्राच्या पृष्ठभागावर सॉफ्ट लँडिंगसाठी चांद्रयान 3 चा लँडर जबाबदारी पार पाडेल.
– चांद्रयान 2 मोहिमेतून शिकलेल्या धड्यांवर आधारित लँडरच्या डिझाइनमध्ये सुधारणा केल्या गेल्या आहेत.
– चंद्राच्या पृष्ठभागाचा अभ्यास करण्यासाठी आणि प्रयोग करण्यासाठी ते वैज्ञानिक साहित्य घेऊन जाण्यात येईल.
४. रोव्हर:
– चांद्रयान 3 मध्ये रोव्हरचा समावेश असेल, जो चंद्राच्या पृष्ठभागावर तैनात केला जाईल.
– चंद्राचा भूभाग शोधण्यासाठी, डेटा संकलित करण्यासाठी आणि पुढील विश्लेषणासाठी , रोव्हर ऑर्बिटरकडे डाटा (माहिती) पाठवत राहील. ज्यात टेलीमेट्री चा वापर करण्यात येणार आहे.
– चंद्रावरील पाण्याच्या बर्फाच्या वास्तविकतेची तपासणी करेल आणि चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवीय क्षेत्राच्या भूगर्भशास्त्राचा अभ्यास करेल.
5. वैज्ञानिक उपकरणे:
– चांद्रयान 3 ची उद्दिष्टे पूर्ण करण्यासाठी अनेक वैज्ञानिक उपकरणे घेऊन जाणे अपेक्षित आहे.
– विशिष्ट उपकरणांची अद्याप घोषणा करण्यात आलेली नाही, परंतु त्यात कॅमेरे, स्पेक्ट्रोमीटर आणि चंद्राच्या पृष्ठभागाची रचना, स्थलाकृति आणि खनिजशास्त्राचा अभ्यास करण्यासाठी इतर साधने समाविष्ट होण्याची शक्यता आहे.
– ही उपकरणे चंद्राची निर्मिती आणि उत्क्रांतीबद्दलची आपली समज पुढे नेण्यासाठी मौल्यवान डेटा (माहिती) देतील.
6. तंत्रज्ञान:
– चांद्रयान 3 त्याच्या मिशन क्षमता वाढविण्यासाठी आणि यशस्वी लँडिंग सुनिश्चित करण्यासाठी प्रगत तंत्रज्ञानाचा वापर करेल.
– यामध्ये चंद्राच्या पृष्ठभागावर अचूक लँडिंगसाठी सुधारित नेव्हिगेशन आणि मार्गदर्शन प्रणाली समाविष्ट आहे.
– पृथ्वीशी विश्वसनीय कनेक्टिव्हिटी स्थापित करण्यासाठी आणि वैज्ञानिक डेटा प्रसारित करण्यासाठी अंतराळ यान वर्धित संप्रेषण प्रणाली देखील समाविष्ट करेल.
चांद्रयान 3 हे अंतराळ संशोधन आणि वैज्ञानिक संशोधनासाठी भारताच्या निरंतर वचनबद्धतेचे प्रतिनिधित्व करत आहे. अत्याधुनिक उपकरणे आणि प्रगत तंत्रज्ञानाद्वारे, चंद्राचे रहस्य उलगडणे, चंद्राच्या पर्यावरणाविषयीचे आपले ज्ञान वाढवणे आणि जागतिक वैज्ञानिक समुदायाला आपला खगोलीय शेजारी समजून घेण्यास हातभार लावणे या मोहिमेचे उद्दिष्ट आहे.
